نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید خان آبادی ¹
• علی عباسی ²

¹ دانشگاه شهید بهشتی

² استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی

چکیده

در سال های اخیر با ظهور موجی از رمان نویسان زن ایرانی مواجه هستیم که زبان فرانسه را به عنوان زبان آفرینش ادبی خویش برگزیده اند. این نویسندگان از طیف مهاجران ایرانی هستند که در دهه های 70 و 80 میلادی در جریان التهابات مربوط به انقلاب اسلامی، ایران را ترک کرده اند. با مطالعه رمان های این نویسندگان زن ایرانی فرانسه زبان، شباهت های فراوانی در بین آنها از جهت ساختار و سبک نوشتار، محتوا و موضع گیری های سیاسی و اجتماعی و نحوه استقبال از آنها توسط رسانه ها و محافل ادبی غربی می‌توان یافت. حادثه ترک کشور در قالب فراری پر دلهره، تبعید خودخواسته با فشارهای روانی و عوارض عاطفی ناشی از آن، مشکل ادغام یک زن ایرانی در جامعه فرانسوی و مطالبات مربوط به حقوق زنان و جایگاه زن در جامعه ایرانی، از موضوعات همیشگی آثار این نویسندگان است. وجود این شباهت ها ما را بر آن داشت تا به کنکاش برای یافتن ریشه های جامعه شناختی پیدایش این تجربه زیسته همسان نزد این شخصیت ها بپردازیم. نظریه جبرگرایی اجتماعی که کنش فرد را برخاسته از جبر عوامل اجتماعی می‌داند، در نگاه جامعه شناسان فرانسوی از دورکیم تا بوردیو همواره مورد توجه بوده است. این پژوهش بین رشته ای بر آن است تا با ارائه خوانشی نوین و بومی از جبرگرایی اجتماعی در قالب کنشگران دوگانه ایرانی و فرانسوی، این نظریه جامعه شناختی را در حوزه نقد ادبی مطرح کند.

کلیدواژه‌ها

• فرانکوفونی ایرانی
• ادبیات مهاجرت
• جامعه شناسی زبان
• جبرگرایی اجتماعی
• زبان فرانسه

عنوان مقاله [English]

The French language, a social determinant in the novels of French-speaking Iranian women writers

چکیده [English]

In previous years, we witness a growing wave of historical-political novels written in French by French-speaking Iranian writers who immigrated to France. These women novelists appear, in large part, in the ranks of the migratory flow of the 1970s and 1980s when a considerable number of Iranian families left the country to settle in North America or Western Europe. The novels of this generation of French-speaking Iranian writers show on the one hand the critical positions taken by the authors with regard to Iranian society and on the other hand reflect the anxieties of female immigrant characters in these novels who are trying to integrate into French society. In this sense, the French language becomes a major determinant in the process of social determinism suffered by these Iranian writers. This research studies the sociolinguistic origins of the socio-political writing of these Iranian novelists.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iranian Francophonie
• Migration literature
• Sociology of language
• Social determinism
• French language