نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار مطالعات فرانسه/دانشکده مطالعات چهان، دانشگاه تهران
2 استادیار، گروه زبان فرانسه، دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
گفتمان سیاسی عرصهای است برای بیان دیدگاهها و پیشبرد منافع، غالباً به بهای تضعیف «دیگری». در صحنهٔ بینالمللی، گذار از یک زبان به زبانی دیگر زمینهای مناسب برای دخالت یافتن سازوکارهای گفتمانی از طریق فرایندهای ترجمه است؛ فرایندهایی که تحت تأثیر تعدیلها و تنظیمهایی قرار میگیرند که از ایدئولوژی گفتمان مسلط در هر یک از دو کشور سرچشمه میگیرند. با تکیه بر مفهوم «بازچارچوببندی روایی» (reframing) نزد بیکر، «مربع ایدئولوژیک» وندایک و «هبیتوس» سیمئونی، به بررسی نمونههایی برگرفته از محصولات رسانهای و ترجمههای آنها در چارچوب پویاییهای فرانسوی–ایرانی پرداختهایم. تحلیلهای ما نشان میدهد که مترجمان گفتمانهای سیاسی، با پیروی از مربع ایدئولوژیک وندایک، میکوشند گفتمان سیاسی زبان مبدأ را با ارزشهای سیاسی، دیپلماتیک، مذهبی و فرهنگی زبان مقصد همسو سازند.
بر این اساس نتیجه گرفتیم که ترجمهٔ گفتمان سیاسی مترجم را در موقعیتی حساس قرار میدهد؛ موقعیتی که در آن باید میان «بیطرفی» یا «تنظیم/تعدیل» در قبال دوگانهٔ «ما/آنها» یکی را برگزیند، و اغلب نیز مسیر دوم پیش گرفته میشود. در نتیجه، ترجمهها معمولاً جهتدار، جانبدارانه، دستکاریشده یا به تعبیر بیکر «بازچارچوببندیشده» ارائه میشوند.
کلیدواژهها
)